5వ తరగతి తెలుగు (భాగం 1)

1. స్వతంత్రోత్సవం

శ్రీ వేదుల సత్యన్నారాయణ శాస్త్రి గారు స్వతంత్ర దినోత్సవ సందర్భంగా "భారత విజయాన్ని చాటండి" అని పాడిన గేయం
సవిత్రి - తల్లి, మాత
లాల్ ఖిల్లా - ఎర్రకోట
త్రివర్ణ కేతనం - మూడు రంగుల జెండా
పిశాచ దాస్యం - బానిసత్వం
ఆనంద బాష్పాలు - ఆనందంతో కూడిన కన్నీళ్లు
సమీకరించారు - ఒకటిగా చేశారు
హిమాద్రి - హిమాలయాలు
పోరు - యుద్ధం

2. సహవాసం

చెవులు కోరుక్కోవడం - గుసగుసలాడు
మరీ ఎక్కువ మాట్లాడేవారు - వాగుడుకాయ
అనర్గళంగా మాట్లాడేవారు - వక్త
తక్కువగా మాట్లాడేవారు - మితభాషి
హేళన చేయడం - ఎగతాళి
తన గురించి ఎక్కువ చేసి చెప్పుకోవడం - గొప్పలు చెప్పుకోవడం
మాటలతో ఎదుటివారిని బోల్తా కొట్టించడం - మాటకారి
ముద్దు ముద్దు మాటలు - చిలక పలుకులు

3. త్రిలింగాలు

శ్రీశైలం, దాక్షారామం, కాళేశ్వరం అనేవి మూడు ప్రసిద్ధ శైవ క్షేత్రాలు. ఈ మూడింటిని "త్రిలింగాలు" అంటారు.
వీటి మధ్య విస్తరించి ఉన్న ప్రాంతం - త్రిలింగ దేశం

శ్రీశైలం :

ఇది కర్నూల్ జిల్లాలో ఉంది.
ఈ క్షేత్రంలో భ్రమరాంబిక, మల్లికార్జున స్వామి కొలువై ఉన్నారు. ప్రారంభంలో "సాక్షి గణపతి" దేవాలయం ఉంది.
ఈ ఆలయానికి తూర్పున త్రిపురాంతకం, పడమరన అలంపురం, ఉత్తరాన ఉమామహేశ్వరం, దక్షిణాన సిద్ధవటం ఉన్నాయి.
మల్లికార్జున స్వామికి ఎడమవైపు పార్వతీ దేవి ఆలయం, వెనుక భ్రమరాంబ ఆలయం ఉన్నాయి.
భ్రమరాంబ దేవి ఆలయం అష్టాదశ శక్తి పీఠాలలో ఒకటి.
ఈ క్షేత్రానికి దిగువ రెండు కిలోమీటర్ల దూరంలో కృష్ణా నది ప్రవహిస్తుంది. దీనిని "పాతాళగంగా" అంటారు.
ఈ క్షేత్రంలో పాలధార, పంచధార ప్రవహిస్తూ ఉంటాయి.
ఈ ఆలయంలో సంక్రాంతి నాడు పార్వతీ కళ్యాణం, శివరాత్రి నాడు భ్రమరాంబ కళ్యాణం లింగోద్భవం గొప్పగా జరుపుతారు.

దాక్షారామం :

ఇది తూర్పుగోదావరి జిల్లాలో ఉంది.
ఇక్కడ భీమేశ్వర స్వామి, మాణిక్యాంబ విలసిల్లుతున్నారు.
దక్ష ప్రజాపతి ఇక్కడ యజ్ఞం చేశాడని అందుకే దాక్షారామం అని పేరు వచ్చిందని ప్రతీతి.
దాక్షారామం గురించి తెలుపుతూ శ్రీనాదుడు రాసిన కావ్యం - భీమఖండం. దుష్యంతుడు, భరతుడు, నలుడు ఈ స్వామిని అర్చించారని ఈ కావ్యంలో ఉంది.
ఈ ఆలయం రెండు అంతస్తులతో ఉంది. ఇక్కడ శివలింగం ఎత్తు - 15 అడుగులు
ఇది పాలరాతి లింగం. సగం నలుపు, సగం తెలుపు రంగులో ఉంటుంది.
గుడిలో 400 వరకు శాసనాలు ఉన్నాయి.
గుడి ముందు ఉన్న చెరువును "సప్తగోదావరం" అంటారు.
కాశీ క్షేత్రం వదిలిన తర్వాత వ్యాసుడు, అగస్త్యుడు అనే ఋషులు ఇక్కడ తపస్సు చేశారని చెబుతారు.
దాక్షారామం పంచారామలలో ఒకటి.
పంచారామాలు - అమరారామం(అమరావతి -గుంటూరు), భీమారామం(భీమవరం - పశ్చిమ గోదావరి), క్షీరారామం(పాలకొల్లు - పశ్చిమ గోదావరి), దాక్షారామం(తూర్పు గోదావరి), కుమారారామం(సామర్లకోట - తూర్పు గోదావరి)

కాళేశ్వరం :

ఇది తెలంగాణలో కరీంనగర్ జిల్లాలో ఉంది.
ఇది ప్రాణహిత, గోదావరి, సరస్వతి నదుల సంగమ స్థలంలో గల పవిత్ర క్షేత్రం.
ఆలయంలో ఒకే పానవట్టం పై కాళేశ్వర లింగం, ముక్తీశ్వర లింగం ఉన్నాయి. మొదట కాళేశ్వరుని, తర్వాత ముక్తీశ్వరుని పూజించాలి.
ఇక్కడ ఉన్న ఆలయాలు - విజయగణపతి ఆలయం, వెంకటేశ్వర ఆలయం, సరస్వతీ ఆలయం, బిందుమాధవ ఆలయం,వీరభద్రేశ్వర ఆలయం
దగ్గర్లోని అడవిలో ఆదిముక్తీశ్వర ఆలయం ఉంది. గోదావరి, ప్రాణహిత సంగమ స్థలంలో సంగమేశ్వర ఆలయం ఉంది.
కరీంనగర్ జిల్లాలో వేములవాడ, కొండగట్టు, ధర్మపురి, మంథని వంటి పుణ్యక్షేత్రాలు ఉన్నాయి.

4. మా తోట

శివ కధల పుస్తకం చదివాడు - జరిగిపోయిన పని
శివ కధల పుస్తకం చదువుతూ ఉన్నాడు - జరుగుతున్న పని
శివ కధల పుస్తకం చదువుతాడు - జరగబోయే పని
వాక్యాలలో "కాలం" బట్టి క్రియలు మారుతూ ఉంటాయి.

శిబి చక్రవర్తి

శిబి చక్రవర్తి ఔదార్యం పరీక్షించడానికి ఇంద్రుడు "డేగ" రూపంలో, అగ్నిదేవుడు "పావురం" రూపంలో వచ్చారు.
శ్యేనం - డేగ

5. గోపి డప్పు కధ

కర్రచక్రం - రొట్టె - మట్టి పాత్ర - పాత కంబలి - గుర్రం - డప్పు

అర్ధాలు

బిడ్డ - కొడుకు
కంబలి - దుప్పటి
బట్టలు - దుస్తులు
చెట్టు - వృక్షం
డప్పు కొట్టుకుంటూ - డప్పు వాయిస్తూ
ఒక హల్లుకు వేరే హాల్లు ఒత్తుగా వస్తే - సంయుక్తాక్షరాలు
పాప వచ్చి భోజనం చేసింది - భూతకాల క్రియాపదం
పాప వచ్చి భోజనం చేస్తూ ఉంది - వర్తమాన కాల క్రియాపదం
పాప వచ్చి భోజనం చేస్తుంది - భవిష్యత్ కాల క్రియాపదం

6. అన్నం

ఒక సర్వే లో "మన దేశంలో జరిగే వేడుకల్లో 20% వండిన ఆహారం వృధాగా పడేస్తున్నారు" అని తేలింది.
"ఎవరు" అనే పదానికి సమాధానంగా వచ్చే పదాలను "కర్త" అంటారు.
ఎవరిని, దేనిని అనే పదాలకు సమాధానంగా వచ్చే పదాలు "కర్మ" అంటారు.

7. జాతీయ జెండా

స్వాతంత్య్రం - వర్ధిల్లాలి అనే నినాదంతో బీహార్ కళాశాల విద్యార్థులు పతాకం చేతబూని ఊరేగింపు చేస్తున్నారు. ఈ ఊరేగింపులో పోలీసుల కాల్పులలో చనిపోయిన వ్యక్తి - జగపతి రామానంద్
అలహాబాద్ లో "లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి" గారు స్త్రీ వేషధారణలో జెండా ఎగురవేశారు.

జాతీయ పతకాలు :

1905 లో వివేకానంద శిష్యురాలు అయిన సిస్టర్ నివేదిత ఒక పతాకం రూపకల్పన చేశారు.
తొలిసారిగా 1906 ఆగస్ట్ 07 న కోల్ కత్తాలో పార్శీబాగాన్ వద్ద జెండా ఎగురవేశారు.
తర్వాత 1907 ఆగస్ట్ 22 న జర్మనీ స్టెడ్ గార్డ్ లో జరిగిన రెండవ జాతీయ కాంగ్రెస్ సమావేశంలో "మేడం బిక్కజి రూస్టం కామా" జాతీయ జెండా ఎగురవేశారు.
చాలా మార్పులకు లోనైన మూడో పతాకం 1917 లో రూపొందించారు. దీన్ని అనిబిసెంట్, తిలక్ లు ఎగురవేశారు.
1921 మార్చ్ 31 న విజయవాడలో జరిగిన అఖిల భారత కాంగ్రెస్ సమావేశంలో గాంధీ సూచన మేర "పింగళి వెంకయ్య" గారు ఒక పతాకం రూపొందించారు.
1931 కరాచీ అఖిల భారత కాంగ్రెస్ సమావేశంలో జెండా స్వరూపం నిర్ణయించారు.
కాషాయం, తెలుపు, ఆకుపచ్చ రంగులతో మధ్యలో రాట్నం గుర్తుతో రూపొందించిన జెండాను 1931 ఆగస్ట్ 06 న భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ నిర్ణయించింది.
పింగళి వెంకయ్య గారు రూపొందించిన జెండాకు1947 జులై 22 న ఆమోద ముద్ర వేశారు.
మధ్యలో రాట్నానికి బదులు "ధర్మచక్రం" ఉంచారు.
దీనిని తొలిసారి ఆవిష్కరించింది - జవహర్ లాల్ నెహ్రు
కాషాయం రంగు ధైర్యానికి, త్యాగానికి, దేశభక్తి ప్రతీక. తెలుపు రంగు శాంతికి, సత్యానికి చిహ్నం. ఆకుపచ్చ రంగు నమ్మకానికి, సమృద్ధికి భూమికి సంకేతం
మధ్యలో గల అశోక ధర్మ చక్రంలో 24 ఆకులు 24 గంటలకు, క్రమశిక్షణకు, ధర్మానికి, న్యాయానికి సంకేతం. సూర్యబింబానికి సూచిక.
జాతీయ పతాకానికి సంబంధించి కొన్ని నిబంధనలు "బ్యూరో ఆఫ్ ఇండియన్ స్టాండర్డ్స్" ఖరారు చేసింది.
జెండా పొడవు, వెడల్పులు 3:2 నిష్పత్తిలో ఉండాలి. ఖాదీ లేదా చేనేత వస్త్రంతో దీనిని తయారుచేయాలి.
సూర్యోదయం తర్వాత జెండా ఎగురవేయాలి. సూర్యాస్తమయం లోపల జెండాను అవనతం చేయాలి.
పింగళి వెంకయ్య గారు "జెండా వెంకయ్య" గా ప్రసిద్ధి.
ఈయన 1876 ఆగస్ట్ 02 న కృష్ణ జిల్లా భట్ల పెనుమర్రులో జన్మించారు. తండ్రి హనుమంతరావు.
ఆఫ్రికాలో బోయర్లు యుద్ధంలో పాల్గొన్నారు. ఆఫ్రికాలో ఈయనకు మహాత్మా గాంధీతో పరిచయం ఏర్పడింది.
దేశానికి సేవ చేయడమే జీవితానికి పారితోషకం - పింగళి వెంకయ్య

8. మనసుంటే మార్గం ఉంది

ఒకే ఒక సమాపక క్రియ కలిగిన వాక్యాలు - సామాన్య వాక్యాలు
ఒకటి లేదా అంతకన్నా ఎక్కువ అసమాపక క్రియలు ఉండి, ఒక సమాపక క్రియ గల వాక్యాలు - సంశ్లిష్ట వాక్యాలు
సమాన ప్రాధాన్యం గల రెండు సామాన్య వాక్యాలు కలిపి ఒక వాక్యంగా ఏర్పడడాన్ని "సంయుక్త వాక్యం" అని అంటారు.