1. వర్షాలు.
- వసుధ - భూమి
- దివి - ఆకాశం
- గాడుపు - గాలి
- మయూరం - నెమలి
- గండశిల - పెద్దరాయి
- భూపాలుడు - రాజు
- పశుపతి - శివుడు
- 1. వానలో స్నానమాడింది ఎవరు ? - భూమి
- 2. మట్టిని జిమ్మి రంకె వేసింది - ఎద్దు
- 3. తూర్పు గట్లలో మేసింది - ఆవులు
- 4. కరువులు పాలిట కాలుడు - రైతు
- 5. ముద్దుగా నాట్యం సలిపింది - నెమలి
- 6. పడమటి గట్లను మేసింది - గేదెలు
- 7. వరికర్రల నోళ్ళకు చనుబాలైంది - వర్షాలు
- అరసున్నా, సున్నా, విసర్గ లను "ఉభయాక్షరాలు" అంటారు. "అరసున్నా" ప్రాచీన గ్రంధాలలో కనిపిస్తుంది.
2. సూది కధ
- రెండు పదాలు కలసి ఒక పదంగా ఏర్పడితే దానిని "జంటపదం" అంటారు.
- ఎవరైనా పనిని మరొకరికి అప్పగించడం - పురమాయించడం
3. బాలతిమ్మరుసు
- తిమ్మరసు "వీరనరసింహారాయలు" యొక్క మంత్రి.
- అనన్యసామాన్యం - ఇతరులెవ్వరు చెయ్యలేనిది
- నామవాచకం యొక్క గుణాలు తెలిపే పదాలను "విశేషణాలు" అంటారు.
4. చిన్నారి కల
- ఈ పాఠంలో చిన్నారి పేరు - ప్రజ్ఞ
కవికోకిల సరోజినీ నాయుడు
- ఈమె 1879 సంవత్సరం ఫిబ్రవరి13న హైద్రాబాద్ లో జన్మించింది. తండ్రి అఘోరనాధ చాటోపాధ్యాయ. తల్లి వరదసుందరీ దేవి.
- భర్త - ముత్యాల గోవింద రాజులనాయుడు. పెద్ద కొడుకు పేరు జయసూర్య
- 1915 లో ఆమెకు మహాత్మా గాంధీతో పరిచయం. 1930 లో ఉప్పు సత్యాగ్రహంలో పాల్గొంది.
- రచనలు
- బంగారు వాకిలి (the golden threshold)
- కాలవిహంగం (the bird of time)
- భగ్నపక్షం (the broken wing)
- సరోవరపు సారసాక్షి (lady of the lake) - 13వ ఏట రాసిన కావ్యం
- 1947 లో ఢిల్లీలో జరిగిన "ఏషియన్ రిలేషన్స్" సభకు ఆమె అధ్యక్షత వహించింది.
- స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన తర్వాత మొదటి మహిళా గవర్నర్
- 1950 సంవత్సరంలో మార్చి 02 న ఆమె కన్నుమూశారు. లక్నోలో గోమతీ నదీ తీరంలో దహన సంస్కారాలు జరిపి అక్కడ ఒక స్మారక చిహ్నం ఏర్పాటు చేశారు.
- "ఆమెను గవర్నర్ గా నియమించడం వల్ల గవర్నర్ పదవికి ముందు ఎన్నడూ లేని గౌరవం లభించింది - డా. బాబు రాజేంద్ర ప్రసాద్
5. జాతీయ జెండా
- అర్ధాలు
- వినువీధి - ఆకాశం
- విశ్వవిఖ్యాతి - ప్రపంచ ప్రసిద్ధి
- ధారవోసి - త్యాగం చేసి
- ఖ్యాతి - పేరు ప్రఖ్యాతులు
- ఆత్మవిశ్వాసం - తనపై తనకుండే నమ్మకం
- "?" గుర్తు గల వాక్యాలను "ప్రశ్నార్థక వాక్యాలు" అని అంటాం.
6. వినాయక చవితి
- వినాయక చతుర్థి (గణేశ చతుర్థి) భాద్రపద మాస శుక్లపక్ష చతుర్థి నాడు వస్తుంది.
- గణేశుడి వాహనం అయిన ఎలుక పేరు - అనింద్యుడు
- కుమారస్వామి వాహనం - నెమలి
- "ముద్గల పురాణం" ప్రకారం వినాయకుడిని 32 రూపాల్లో పూజిస్తారు. 21 రకాల ఆకులతో పూజిస్తారు.
- వినాయక చవితి జాతీయ సమైక్యత కోసం వినియోగించిన ఘనత బాలగంగాధర తిలక్ కు చెందును (1892 లో సాంఘిక సంబరంగా నిర్వహించారు)
- గణాలకు అధిపతి - గణపతి
- విశిష్టమైన నాయకుడు - వినాయకుడు
- విఘ్నాలకు అధిపతి - విఘ్నేశ్వరుడు
- బాన వంటి పెద్ద పొట్ట - లంబోదరుడు
రంజాన్
- రంజాన్ ను ఈద్, ఈద్-ఉల్-ఫితర్ అని అంటారు.
- ఈ పండుగ "ఫసలీ కాలమానం" ప్రకారం రంజాన్ నెల మొదటిరోజు నుండి ప్రారంభం అవుతుంది. ఆ రోజు రాత్రి చంద్రుడు దర్శనం చేసుకున్నప్పటి నుండి 30 రోజులు ఈ పండగ జరుపుకుంటారు.
- సంవత్సరానికి ఒక్కసారి ఒక లెక్క ప్రకారం చేసే దానాధర్మాలనే "జకాత్" అని అంటారు.
- మసీదుకు వెళ్లి కనీసం 5 పర్యాయాలు నమాజు చేస్తారు. ప్రత్యేక నమాజుని "తరావిష్" అంటారు.
- రంజాన్ మాసంలోనే ఖురాన్ అవతరించింది అని మహమ్మదీయుల నమ్మకం.
- ఉపవాస ప్రారంభాన్ని "సహెరి" అంటారు. ఉపవాసం విడవడాన్ని "ఇఫ్తార్" అంటారు.
- రంజాన్ తర్వాత నెల "షవ్వాల్".
- సామూహిక ప్రార్ధనలు - ఈద్ గాహ్.
7. ఆణిముత్యాలు
- 1. కోపమునను ఘనత ------------------------------వినుర వేమ !
- 2. అనగనగ రాగ -------------------------------------వినుర వేమ!
- 3. ఇమ్ముగా జదువని నోరును -------------------సుమతీ!
- 4. కూరిమి గల దినములలో ---------------------- సుమతీ!
- 5. వీడు పరులవాడు వాడు నావాడాని ---------------- లలిత సుగుణజాల తెలుగుబాల!
- 6. సత్ప్రవర్తనంబు, సౌఖ్యంబు --------------------------- లలిత సుగుణజాల తెలుగుబాల!
- 7. ఎంత చెలిమి యున్న ----------------------------------తెలుగు బిడ్డ!
- 8. నల్లనిదని విడువజల్లెనే కస్తూరి ---------------------------తెలుగు బిడ్డ !
- 9. నిలిచి నీరు త్రాగ ---------------------------------నార్ల వారి మాట !
- 101. చెప్పకు చేసిన మేలనొ ------------------------------ కుమారీ !
- అర్ధాలు
- సత్ప్రవర్తన - మంచి ప్రవర్తన
- ఎగతాళి - హేళన
- వాస్తవం - నిజం
- ఘనత - పేరు పొందిన
- హర్షం - సంతోషం
- చిత్తం - మనస్సు
- "!" గుర్తు గల వాక్యాలను "ఆశర్యార్థక వాక్యాలు" అని అంటారు.
8. ఎలుక విందు
- కొల్లలుగా - ఎక్కువగా
- ఏగుచున్నవి - వెళుతున్నాయి
- తుదకు - చివరకు
తెలుగు సంవత్సరాలు
- తెలుగులో అరవై సంవత్సరాలు ఉన్నాయి.
- ఈ వరుస పూర్తి అయిన తరువాత మళ్ళీ మొదలవుతుంది. దీనిని "షష్టి వర్ష చక్రం" అని అంటారు.
- తెలుగు సంవత్సరాలు :
- ప్రభవ చిత్రభాను హెవీలంబి పరీధావి
- విభవ స్వభాను విలంబి ప్రమాదీచ
- శుక్ల తారన వికారి ఆనంద
- ప్రమోదుత పార్థివ శార్వారి రాక్షస
- ప్రజోత్పత్తి వ్యయ ప్లవ నల
- అంగీరస సర్వజిత్తు శుభకృతు పింగళ
- శ్రీముఖ సర్వదారి శోభాకృతు కాలయుక్తి
- భావ విరోధీ క్రోది సిద్ధార్ధి
- యువ వికృతి విశ్వావాసు రౌద్రి
- దాత ఖర పరాభవ దుర్మతి
- ఈశ్వర నందన ప్లవంగ దుందుభి
- బహుధాన్య విజయ కీలక రూధిరోద్ఘారి
- ప్రమాది జయ సౌమ్య రక్తాక్షి
- విక్రమ మన్మధ సాధారణ క్రోధన
- వృష దుర్ముఖి విరోధీకృతు అక్షయ
9. చిలుక సందేశం
- జరిగిపోయిన పనిని గురించి తెలిపే పదాలు - భూతకాల వాక్యాలు
- జరుగుతూ ఉన్న పనిని గురించి తెలిపే పదాలు - వర్తమాన కాలపు వాక్యాలు
- జరగబోయే పనిని గురించి తెలిపే పదాలు - భవిష్యత్తు కాలపు వాక్యాలు
చిన్ని కృష్ణుడు
- కంసుడు చెల్లెలు దేవకి. ఆమెకి వసుదేవునితో వివాహం జరిగింది.
- దేవకీ, వసుదేవుల ఎనిమిదవ సంతానం - కృష్ణుడు
- కృష్ణుడిని పెంచిన తల్లిదండ్రులు - నందగోపుడు, యశోద
- వసుదేవుని మరో భార్య - రోహిణి. రోహిణి కుమారుడు బలరాముడు
- కృష్ణుని చంపడానికి మొదట వచ్చిన రాక్షసి - పూతన. కాకి రూపంలో వచ్చింది కాకాసురుడు
- రాక్షసుల అరాచకాలు భరించలేక యశోద, నందగోప దంపతులు గోకులం నుండి యమునా తీరంలో "బృందావనం" లోకి వెళ్లారు.
10. రైతు తెలివి
- జాతీయాలు :
- రెక్కాడితే గాని డొక్కాడదు
- గొర్రెతోక లాంటి ఆదాయం
- కష్టాలు కలకాలం కాపురం ఉండవు
- పులిమీద పుట్ర
- కీలెరిగి వాత
- కడుపులో చల్ల కదలకుండా బతకడం
- కాళ్ళ బేరానికి రావడం
- కడుపే కైలాసం - ఇల్లే వైకుంఠం
- కాలుగాలిన పిల్లిలా
- కళ్ళల్లో దుమ్ము కొట్టడం
- కాలికి బలపం కట్టుకుని
- గోతికాడ నక్కలా
- ఒంటికాలి మీద లేవడం
- అరికాలిమంట నెత్తికెక్కింది
- నిప్పు తొక్కిన కోతిలా
- అన్నం అడిగితే సున్నం పెట్టినట్లు
- పొమ్మనలేక పొగ పెట్టడం
- కళ్ళలో కారం కొట్టడం
- కొరివితో తల గోక్కోవడం
12. ఎవరు భాద్యులు
- వాక్య భావాన్ని పూర్తిగా తెలిపేవి - సమాపక క్రియలు
- వాక్య భావాన్ని అసంపూర్తిగా తెలిపేవి - అసమాపక క్రియలు
13. చక్రాల కుర్చీ - కధలో పాప పేరు "సునీత
14. బొమ్మగుర్రం - కధలో పాప పేరు "రామి" బంజారా బాలిక. రామి అమ్మ, నాన్న బొమ్మలు అమ్మేవారు
15. పల్లె చిత్రం
- కధలో బాబు పేరు "సక్రూ". సక్రూ టీచర్ పేరు "వనజ"
- చిత్రాలు గీసేవారు - చిత్రకారులు
- నాట్యం చేసేవారు - నర్తకులు
- పాటలు పాడేవారు - గాయకులు
- పుస్తకాలు చదివేవారు - పాఠకులు
- ఆటలు ఆడేవారు - క్రీడాకారులు
- కధలు చెప్పేవారు - కథకులు
- రచనలు చేసేవారు - రచయితలు
చిత్రకళ
- గోడలపై చిత్రించడాన్ని "కుడ్య చిత్రణం" అంటారు. వీటినే "బిత్తి చిత్రాలు" అని కూడా అంటారు.
- పూర్వం చరిత్ర యుగపు రాతి గుహలలో మానవుడు తాను వెంటాడే జంతువులను అతనికి అందుబాటులో రంగురాళ్లతో, నలుపు రంగుతో గీసేవారు. ఇలాంటి చిత్రాలు ఫ్రాన్స్, స్పెయిన్ లో "అల్టిమీరా" గుహలలో, భారతదేశములో రాయచూరు జిల్లాలో ఉన్నాయి.
- మహారాష్ట్రలో అజంతా గుహలలో ప్రాచీన చిత్రకళ కనిపిస్తుంది.
- శ్రీ కొండపల్లి శేషగిరిరావు గారు తైలవర్ణ చిత్రాలు, నీటి రంగు చిత్రాలు, పొట్రైట్స్ వంటివి వేయడంలో సిద్ధహస్తులు.
- ఈయన 27.01.1924 న వరంగల్ జిల్లా పెనుగొండ లో జన్మించారు. 26.07.2012 న పరమపదించారు.
- ఈయన వేసిన చిత్రాలలో పేరు పొందినవి - బెస్తావారి చిత్రం, గుహుడు రాములవారిని నది దాటించే చిత్రం, కలువకొలను లచ్చి (జానపద చిత్రం), గోదాదేవి చిత్రం, శకుంతల దృశ్య కావ్య చిత్రాలు, గ్రామీణులు చిత్రం, ప్రకృతి దృశ్యాలు, తెలుగుతల్లి చిత్రం.
16. మాటల ప్రయాణం
- PIN - POSTAL INDEX NUMBER
- పిన్ ఆరంకెల సంఖ్య. ఈ ఆరంకెల సంఖ్యలో ఎడమ నుండి కుడికి మొదటి అంకె "రాష్ట్రం", రెండో మూడో అంకెలు "జిల్లా", చివరి మూడంకెలు తపాలా కార్యాలయాన్ని సూచిస్తాయి.
- పూర్వం ఉత్తరాలు పావురాల ద్వారా, రౌతుల ద్వారా పంపేవారు.
- పోస్ట్ ఆఫీస్ సేవలు - సేవింగ్ అకౌంట్స్, రికరింగ్ డిపాజిట్, ఫిక్సడ్ డిపాజిట్, సంచాయక నిధుల ద్వారా డబ్బు పొదుపు
- మన తపాలా వ్యవస్థ ప్రపంచంలోనే అతి పెద్దది. దాదాపు లక్షాయాభైవేల పైచిలుకు పోస్టాపీసులు తో సేవలందిస్తోంది..
Prepared by: A .B .Rao
